Metoda Eline Snel „Uwaga, to działa!”
Współczesna szkoła uczy wielu umiejętności, jednak nauce i rozwijaniu umiejętności koncentracji uwagi poświęca się bardzo mało czasu lub wcale. Co dla dzieci znaczy magiczne polecenie „skoncentruj się”? – najczęściej „siedź cicho” albo „rób to co wszyscy robią”. Co tak naprawdę znaczy słowo „skoncentruj się”?
Nasze dzieci najczęściej nie wiedzą jak koncentrować swoją uwagę – jest to dla nich pojęcie abstrakcyjne. Mają jednak świadomość, że jest to coś, czego nie umieją, a dorośli właściwie nie wiedzą jak im to wyjaśnić.
Metoda Eline Snel „Uwaga, to działa!” daje im narzędzia do rozwijania umiejętności koncentracji uwagi, a ponadto samoświadomości własnego ciała, emocji, bycia uważnym zarówno na siebie, jak i inne osoby.
Metoda została stworzona przez Eline Snel – holenderską nauczycielkę mindfulness oraz terapeutkę. Kilkanaście lat temu została poproszona o poprowadzenie zajęć z uważności dla dzieci. Bazując na własnej praktyce, wielu próbach i poszukiwaniach najlepszej drogi nauczania, Eline doszła do wniosku, że dzieci można nauczyć mindfulness, ale z wykorzystaniem nieco innych metod niż te dla dorosłych. Tak Żaba o imieniu Fred stała się przewodnikiem dzieci w treningu uważności – Metoda Eline Snel „Uwaga, to działa!”. Metoda została przygotowana z dużą starannością, tak aby dostosować treści odpowiednio do wieku uczestników. Powstały również dwie książki: „Uważność i spokój żabki” oraz „Daj przestrzeń i bądź blisko”, które doskonale uzupełniają trening.
Trening jest skierowany do dzieci i młodzieży w wieku 5-19 lat. Treści są tak dostosowane, by odpowiadać na możliwości poznawcze oraz potrzeby emocjonalne uczestników każdej z grup wiekowych. Poprzez wykorzystanie historyjek, wyobraźni oraz prostych ćwiczeń, dzieci i młodzież otrzymują narzędzia, które mogą wykorzystać by lepiej zrozumieć siebie i innych, a także rozwijać umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach. Bardzo obrazowe hasła, jak „przycisk pauzy”, „siedzieć jak żaba” czy „test spaghetti” pozwalają w łatwiejszy sposób opanować różne umiejętności w zakresie uważności.
Trening trwa 8 tygodni dla dzieci w wieku 5-11 (12) lub 10 tygodni dla młodzieży w wieku od 12 roku życia. Program jest podzielony na cztery grupy wiekowe: 5-8 lat, 8-11 (12) lat, 12-14 lat i 14-19 lat.
Struktura treningu:
- 1 lekcja tematyczna raz w tygodniu (ok. 30-45 minut),
- codzienne 5-10 minutowe ćwiczenia utrwalające wykonywanie samodzielnie lub prowadzone przez nauczyciela w klasie.
W czasie treningu dzieci i młodzież uczą się, między innymi:
- koncentrować uwagę na danej czynności/przedmiocie; utrzymywać ją; kierować nią w pożądaną stronę; przenosić na inny obiekt,
- obserwować swoje emocje, odczucia z ciała, doznania smakowe, węchowe, słuchowe; zarówno ze świata zewnętrznego jak i wewnętrznego,
- nazywania i akceptacji własnych emocji i myśli bez oceniania ich,
- rozpoznawać „trudne myśli” i „trudne emocje”, by nie tłumić ich, ale umieć dawać im życzliwą uwagę,
- akceptować siebie takimi jakimi są, a poprzez to rozwijać życzliwość wobec siebie i innych.
Tematy zajęć
- Obserwowanie i trenowanie mięśnia uwagi.
- Wsłuchaj się w to, co mówi Twoje ciało.
- Smakowanie, wąchanie, słuchanie, widzenie i odczuwanie.
- Cierpliwość, zaufanie i odpuszczanie.
- Poczuj swoje emocje.
- Cudowny świat myśli.
- Bycie miłym jest fajne.
- Sekret bycia szczęśliwym.
Dodatkowo dla nastolatków:
9. Komunikacja
10. Radzenie sobie ze stresem
Praktyka uważności ma ogromny wpływ na rozwój różnych obszarów mózgu u dzieci, które są aktywne w trakcie sytuacji stresowych, przeżywania silnych emocji. Ponadto regularna praktyka wpływa na rozwój funkcji wykonawczych. Należą do nich:
- powstrzymywanie się od danych działań,
- przekierowywanie uwagi oraz umiejętność przełączania się pomiędzy alternatywnymi sposobami reagowania,
- samokontrola (w tym emocjonalna),
- elastyczność w myśleniu,
- planowanie i organizowanie różnych czynności,
- myślenie abstrakcyjne,
- tworzenie pojęć,
- zapamiętywanie, przechowywanie zapamiętanych treści, ich przypominanie (przeszukiwanie w pamięci w celu odnalezienia właściwych informacji).
Jak zostać nauczycielem Metody Eline Snel „Uwaga, to działa!”
Nauczycielami mogą zostać psycholodzy/psychiatrzy dziecięcy, nauczyciele szkół ogólnodostępnych, jak i specjalnych, trenerzy sportowi i inni specjaliści zajmujący się pracą z dziećmi, którzy ukończyli AMT (Academy for Mindful Teaching).
Warunki wstępne:
- ukończenie 8-tygodniowego kursu mindfulness dla dorosłych (MBSR/MBCT) u certyfikowanego nauczyciela,
- regularne praktykowanie uważności,
- udział w minimum 5-dniowym odosobnieniu w ciszy (ten warunek można spełnić również po szkoleniu AMT).
Kurs można odbyć w formie szkoły letniej (AMT Summer School) prowadzonej w języku angielskim.
Do wyboru są następujące ścieżki:
- 6 dniowy kurs skierowany do osób, które chcą prowadzić treningi dla dzieci w wieku 5-14 lat (AMT Training Course),
- 8 dniowy kurs skierowany do osób, które chcą prowadzić treningi dla dzieci i młodzieży w wieku 5-19 lat (AMT Training Course + AMT Extra Training Course),
- w przypadku wyboru kursu 6 dniowego, w kolejnych latach można uzupełnić kurs o grupę wiekową 14-19, w formie 2 dniowego kursu (AMT Extra Training Course).
Po kursie należy przeprowadzić minimum jeden cykl treningowy w formie bezpłatnego pilotażu z grupą dzieci/młodzieży, odbyć superwizję oraz przedstawić w formie eseju przebieg przeprowadzonego treningu oraz własną refleksję na temat zajęć, pojawiających się trudności itp.
Każdego roku certyfikat jest odnawiany poprzez zrealizowanie kursu odnawiającego uprawnienia.
Dodatkowe informacje, w tym o badaniach naukowych nad Metodą Eline Snel „Uwaga, to działa!” można znaleźć na stronie.
Opracowanie aktualne na dzień 14 grudnia 2017:
Beata Kamińska-Suchanek
Violetta Halliday
Magda Kasprzyk
Agnieszka Jankowska-Figaj